Jeśli doznałeś obrażeń w wyniku wypadku drogowego spowodowanego przez inną osobę, masz prawo ubiegać się o zadośćuczynienie z polisy OC sprawcy. To roszczenie jest niezależne od poniesionych kosztów leczenia — i dotyczy wyłącznie krzywdy niemajątkowej, czyli cierpienia fizycznego i psychicznego.
W artykule wyjaśniamy:
- czym zadośćuczynienie jest w rozumieniu kodeksu cywilnego,
- w jakich okolicznościach przysługuje z OC sprawcy,
- jak się je szacuje i na czym polega jego odmienność od odszkodowania.
Podstawa prawna – kiedy zadośćuczynienie przysługuje?
Zadośćuczynienie z OC sprawcy przysługuje na podstawie:
Art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi:
„W wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.”
Zgodnie z utrwaloną praktyką, jeśli do zdarzenia doszło z winy innej osoby (czyn niedozwolony), a sprawca był objęty ubezpieczeniem OC, to roszczenia poszkodowanego wobec ubezpieczyciela wynikają z art. 822 k.c. oraz przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (Dz.U. z 2003 r. nr 124 poz. 1152).
Co obejmuje zadośćuczynienie z OC sprawcy?
Zadośćuczynienie przysługuje za skutki niemajątkowe doznane wskutek wypadku spowodowanego przez osobę ubezpieczoną (np. kierowcę samochodu). Obejmuje:
- ból fizyczny związany z urazem, leczeniem i rekonwalescencją,
- cierpienie psychiczne (np. strach, utrata poczucia bezpieczeństwa),
- trwałe kalectwo lub oszpecenie,
- pogorszenie jakości życia (utrata hobby, ograniczenia ruchowe, izolacja),
- długotrwałe skutki emocjonalne (np. lęk przed jazdą autem).
Nie są wymagane trwałe obrażenia — kluczowe jest wykazanie, że szkoda osobowa miała miejsce i wynikała z winy osoby objętej OC.
Kto może ubiegać się o zadośćuczynienie z OC sprawcy?
Z roszczeniem może wystąpić każda osoba, która:
- doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia wskutek zdarzenia z winy sprawcy,
- była uczestnikiem zdarzenia drogowego (np. pieszy, pasażer, kierowca innego pojazdu),
- potrafi wykazać związek przyczynowo-skutkowy między wypadkiem a skutkami zdrowotnymi.
Nie ma znaczenia, czy poszkodowany był zatrudniony, ubezpieczony czy prowadził działalność gospodarczą — istotne jest czy i jak został pokrzywdzony.
Jak wygląda proces dochodzenia zadośćuczynienia?
- Zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela sprawcy Zawiera opis zdarzenia, dokumentację medyczną i żądanie określonej kwoty.
- Dołączenie dowodów:
- wypisy ze szpitala i przychodni,
- zaświadczenia lekarskie o urazach,
- rachunki za leczenie,
- dokumentacja zdjęciowa urazów (opcjonalnie),
- czasem: opinie biegłych lub psychologów.
- Decyzja ubezpieczyciela Ubezpieczyciel ma 30 dni na wypłatę świadczenia, o ile nie występują przesłanki do wydłużenia terminu.
Od czego zależy wysokość zadośćuczynienia?
Nie ma ustawowej tabeli. Wysokość ustala się indywidualnie, biorąc pod uwagę:
- rodzaj urazu i stopień dolegliwości bólowych,
- długość i uciążliwość leczenia,
- ograniczenia w codziennym życiu (czasowe lub trwałe),
- konsekwencje psychiczne,
- trwałość uszczerbku na zdrowiu (np. kalectwo, blizny),
- wiek poszkodowanego.
Ubezpieczyciel zwykle posiłkuje się tzw. tabelami procentowego uszczerbku na zdrowiu, ale nie są one jedynym kryterium.
Czy zadośćuczynienie można łączyć z innymi świadczeniami z OC?
Tak. Z OC sprawcy można uzyskać:
- zadośćuczynienie za krzywdę,
- odszkodowanie za koszty leczenia, rehabilitacji, dojazdów,
- zwrot utraconych zarobków (jeśli są udokumentowane),
- rentę z tytułu trwałego uszczerbku lub zwiększonych potrzeb (w szczególnych przypadkach).
Każde z tych świadczeń jest niezależnym roszczeniem i można je łączyć, o ile wynika to z jednej szkody i spełnione są warunki odpowiedzialności cywilnej.
Podsumowanie: Masz prawo żądać rekompensaty za krzywdę – ale tylko z OC sprawcy, jeśli on zawinił
Zadośćuczynienie z OC sprawcy należy się wtedy, gdy doznana krzywda (ból, cierpienie, trauma) powstała wskutek jego winy. To świadczenie pieniężne, jednorazowe, niezależne od kosztów leczenia, które ma na celu chociaż częściowo wynagrodzić cierpienie.
Jeśli byłeś uczestnikiem wypadku drogowego — jako pasażer, pieszy, kierowca — i nie ponosisz winy za zdarzenie, masz prawo złożyć roszczenie do ubezpieczyciela sprawcy.
Zadośćuczynienie to nie prezent. To forma naprawienia szkody osobowej, którą przewiduje prawo cywilne — i która ma na celu przywrócenie choć częściowej równowagi po tym, co wydarzyło się wbrew Twojej woli.