Czy rozwód oznacza automatyczny podział majątku?

Wbrew popularnym przekonaniom – rozwód nie oznacza automatycznego podziału majątku wspólnego. Można się rozwieść i jeszcze przez wiele lat nie dokonać formalnego rozliczenia majątku. To od małżonków zależy, czy podział nastąpi już w trakcie rozwodu, po jego zakończeniu, czy… nigdy (tak, to możliwe).

Jeśli więc liczysz na to, że sąd rozwodowy wszystko uporządkuje „z urzędu” – czeka Cię zaskoczenie.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego?

Majątek wspólny to to, co małżonkowie nabyli w trakcie trwania małżeństwa, czyli od momentu ślubu do daty uprawomocnienia się rozwodu – chyba że wcześniej podpisali intercyzę.

Do majątku wspólnego należą m.in.:

• wynagrodzenia za pracę i dochody z działalności,
• środki zgromadzone na rachunkach bankowych i IKE, IKZE,
• ruchomości (np. samochód kupiony w trakcie małżeństwa),
• nieruchomości (np. wspólnie kupione mieszkanie),
• oszczędności,
• składki emerytalne z II filaru (OFE, ZUS).

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą natomiast m.in.:

• przedmioty nabyte przed ślubem,
• spadki i darowizny (z wyjątkiem tych wyraźnie przeznaczonych dla obojga),
• prawa autorskie i majątkowe z nimi związane,
• rzeczy osobiste (odzież, biżuteria, instrumenty pracy).

Kiedy można podzielić majątek?

Masz trzy możliwości:

1. W trakcie rozwodu (na wniosek strony)

Jeśli nie skomplikuje to sprawy rozwodowej – sąd może orzec o podziale majątku już w wyroku rozwodowym. Warunkiem jest to, że obie strony są zgodne co do składu i sposobu podziału.

2. Po rozwodzie – osobne postępowanie

To najczęstszy przypadek. Jeden z byłych małżonków składa wniosek do sądu rejonowego o podział majątku wspólnego. Można podzielić majątek również u notariusza, jeśli strony są zgodne i chodzi np. o mieszkanie.

3. Polubownie – umowa między stronami

Jeśli byli małżonkowie potrafią się dogadać – mogą podpisać umowę cywilnoprawną lub akt notarialny, w którym dokonają podziału.

Jak wygląda postępowanie o podział majątku?

Po złożeniu wniosku sąd:

• ustala skład majątku wspólnego (czyli co do niego należy),
• ustala wartość poszczególnych składników (np. na podstawie wyceny rzeczoznawcy),
• rozdziela majątek – poprzez przyznanie rzeczy jednej ze stron lub poprzez sprzedaż i podział kwoty.

Jeśli strony nie są zgodne – sąd może przeprowadzić długie postępowanie dowodowe, przesłuchać świadków, zlecić opinie biegłych.

To może trwać od kilku miesięcy do kilku lat – zwłaszcza gdy w grę wchodzi nieruchomość, kredyt hipoteczny albo działalność gospodarcza.

Co z kredytem po rozwodzie?

Częsty dylemat: Rozwiedliśmy się, ale kredyt dalej spłacamy razem. Co robić?

Otóż rozwód nie rozwiązuje umowy z bankiem. Nawet jeśli sąd przyzna mieszkanie jednemu z małżonków – bank nadal traktuje obie osoby jako współkredytobiorców.

Rozwiązania:

• przejęcie kredytu przez jednego z byłych małżonków (jeśli bank się zgodzi),
• sprzedaż mieszkania i spłata kredytu,
• porozumienie co do dalszych spłat (ale to umowa cywilna – nie wiąże banku).

Czy podział musi być “na pół”?

Niekoniecznie. Teoretycznie majątek dzieli się po równo, ale są sytuacje, w których można żądać nierównego podziału, np. gdy:

• jedna ze stron nie przyczyniała się do budowy majątku (np. nie pracowała, trwoniła pieniądze),
• druga strona inwestowała znacznie więcej środków lub pracy.

Trzeba jednak to udowodnić – sama różnica w zarobkach nie wystarczy.

Ile kosztuje podział majątku?

• Opłata sądowa – 1000 zł (300 zł, jeśli jest zgodny projekt podziału).
• Koszty opinii biegłych, jeśli konieczna jest wycena np. mieszkania.
• Koszty notarialne, jeśli strony dzielą majątek u notariusza (prowizja uzależniona od wartości majątku).
• Opcjonalne koszty prawnika – zależnie od skali sprawy.

Podsumowanie

Podział majątku po rozwodzie to nie tylko podział rzeczy, ale często też symboliczne zamknięcie wspólnej historii. Dlatego tak ważne jest, by podejść do tego procesu z rozwagą, świadomością i spokojem. Warto znać swoje prawa, możliwości i konsekwencje wyborów, jakie się podejmuje – zarówno formalnych, jak i emocjonalnych.

Nie chodzi tylko o to, kto dostanie samochód czy mieszkanie. Chodzi o to, by wyjść z tej sytuacji z poczuciem sprawiedliwości, porządku i przestrzeni do rozpoczęcia nowego etapu życia – na własnych warunkach. Dobrze przeprowadzony podział majątku to nie porażka, ale fundament do zbudowania niezależności i finansowego bezpieczeństwa po rozwodzie.